Braveheart 1995

دوبله فارسی شجاع دل
مدیر دوبلاژ: محمود قنبری
گویندگان : زنده یاد بهرام زند، منوچهر والی زاده، منوچهر اسماعیلی، زهره شکوفنده، مینو غزنوی، محمد عبادی، بهمن هاشمی، جواد بازیاران، محمدعلی دیباج، جواد پزشکیان، سیامک اطلسی، افشین ذینوری و …
یکى از امتیازات بارز فیلم شجاع دل Braveheart 1995، شخصیت پردازى آن است، مل گیبسون به رغم شخصیت هاى متعددى که در فیلم خود دارد، موفق شده که هر یک از آنها را به خوبى پردازش نماید. از ویلیام والاس که خود ایفاگر نقش او بوده، مى گذریم چرا که نیازى به تعریف و تمجید ندارد. پاتریک مک گوهان در جان بخشیدن به نقش ادوارد اول، این چهره ستمگر و سفاک، سنگ تمام گذارده است. در بسیارى از آثار تاریخى و به خصوص فیلم هاى دهه هاى ۵۰ و ۶۰ سینماى ایتالیا، شخصیت ها یک بعدى نمایانده شده اند. یا خوب و سفید و یا بد و سیاه هستند و شخصیت بینابین و خاکسترى وجود ندارد. در فیلم دلاور به فراخور بسیارى از عوامل تاثیرگذار محیطى و طبقاتى، شخصیت ها داراى خصایل و گرایش هاى خاص خود هستند. یکى از آدم هاى فیلم که شخصیت او نسبت به دیگران از پیچیدگى بیشترى برخوردار است، بروس فرزند پادشاه به انزوا کشیده شده اسکاتلند است. بروس هر وقت به ملاقات پدر مى رود، پدر به او توصیه مى کند که با اشراف و نجیب زادگان متحد شود. بروس هم سرسپرده ادوارد است و هم به نوعى دوستدار و معتقد به والاس است. در جایى از فیلم، بروس که در کسوت شوالیه ها و در التزام ادوارد است، مورد تعقیب والاس قرار مى گیرد.
یکى از وجوه قابل اعتناى فیلم، صحنه هاى عظیم جنگى آن است. گیبسون بدون تمسک به ترفندهاى متداول مانند جلوه هاى رایانه اى، موفق به خلق لحظاتى تماشایى و خیره کننده از رویارویى و نبرد گروهى و تن به تن ارتش شاه ادوارد و سپاه به جان آمده و تشنه آزادى ویلیام والاس شده است. گیبسون در خلق صحنه هاى جنگى موفق به نوآورى هایى نیز شده است. از جمله این نوآورى ها مى توان به استفاده از چوب هاى بلند به عنوان نیزه آن هم به آن شکل خاص اشاره کرد که در یکى از نبردها عامل اصلى پیروزى سپاه والاس بر ارتش شاه ادوارد مى شود. در جایى گفته شده که این فیلم وامدار و مقروض مدیون بعضى از کارهاى درایر و برگمان است. به گمان نگارنده این سخن قابل پذیرش نیست. البته درایر و برگمان در تاریخ سینما حد و حرمت خود را دارند اما پذیرش این ادعا به مثابه این است که این دو سینماگر معتبر، معمار تمام مولفه هاى مادى و معنوى قرون وسطى بوده اند و چنانچه فیلمسازى فیلمى بسازد که زمان وقوعش قرون وسطى باشد، الزاماً از روى فیلم هاى آنها به طور اجتناب ناپذیرى، چه آگاه و چه ناخودآگاه متاثر و حتى متاسى شده است! در ابتداى فیلم از قول بروس که راوى فیلم است مى شنویم: ممکن است من را دروغ پرداز بنامند، اما تاریخ به وسیله کسانى نوشته مى شود که قهرمانان را به دار مى آویزند. بعد از اینکه جلاد سر از تن والاس جدا مى کند، دستمالى که یادگار مورون همسر باوفایش است مانند خرقه اى مقدس با حرکت و ریتم اسلوموشن از دست او جدا مى شود و آرام به پایین سرازیر مى شود. در همین اثنا و قبل از اینکه جلاد سر از تن والاس قطع کند، او مورون را میان مردمى که به تماشا آمده اند، مى بیند و این اشاره و نمودى است از انسان هایى که در راه احقاق حق جان خود را فدا کرده اند، نامیرا بوده و براى همیشه زنده اند. مرگ براى این گونه انسان ها دردى دربر ندارد، بلکه نوعى رهایى از این خاکدان پرکید است. وقتى آن شاهزاده خانم مهربان فرانسوى در زندان دارویى به والاس مى دهد تا هنگام مرگ درد کمترى احساس کند، او دارو را به حرمت آن شاهزاده در دهان مى گذارد، اما پس از رفتن شاهزاده آن را از دهان خود خارج مى کند و این بدین معنى است که براى انجام هر کارى باید تمام مسائل و مصائبش را پذیرفت. در خاتمه نیز مى بینیم که یاران مصمم و مردد والاس که حالا دیگر متحول شده اند، با اتحاد و یکپارچگى راه او را تا استقلال و آزادى اسکاتلند در پیش مى گیرند و نام سر ویلیام والاس را در تاریخ اسکاتلند جاودانه مى سازند.