Donnie Darko 2001

دوبله فارسی فیلم دانی دارکو
گویندگان: افشین زی نوری، نگین کیانفر، آشا محرابی، منوچهر والی زاده، زهره شکوفنده و…
ساخته‌ اول ریچارد کلی یکی از جدی‌ترین فیلم‌های اول یک کارگردان در سینمای آمریکا در هزاره‌ی جدید بود و در نهایت شگفتی، ظرف چند سال به یک فیلم ماندگار هم تبدیل شد. فیلم درباره‌ی تغییر شکل و تفسیر دیگری از دنیای اطراف‌مان است. فیلم دانی دارکو Donnie Darko 2001 را می‌توان یک ره‌یافت یا مکاشفه‌ی طولانی پیش از مرگ دانست. از همان ابتدا، زمینه‌ای واقعی و مشخص برای داستان معرفی می‌شود (رقابت‌های انتخاباتی سال ۱۹۸۸ آمریکا میان بوش و دوکاکیس) و بلافاصله وارد حیطه‌ی نوعی رئالیسم جادویی می‌شویم که در آن نیروهای مرموزی جهان و گذر آن را اداره می‌کنند و “دانی دارکو” را به خود فرا می‌خوانند تا به او هشدار دهند که ظرف ۲۸ روز دیگر دنیا به پایان می‌رسد. انتخاب بازیگران نیز به دقت انجام شده است. برگ برنده‌ی مهم “دانی دارکو”، بازی “جیلنهال” است که گیجی و آگاهی شدید را هم‌زمان نشان می‌دهد و همیشه چنان است که گویی از نگاه دوربین خجالت می‌کشد. فیلم دانی دارکو Donnie Darko 2001، نسخه‌ی ویژه‌ای از نابغه‌ی درک‌ناپذیری را عرضه می‌کند که به کمک الهام‌ها یا توهم‌هایش، نگاه تازه‌ای به دغدغه‌های وجودی و فلسفی می‌اندازد: در این‌جا مفهوم سفر در زمان که “دانی” را به جست‌وجو وامی‌دارد. بیداریِ خواب‌گونه، شاید بهترین توصیف از فضای دانی دارکو باشد. همچنین در سال ۲۰۰۴ نسخه‌ی با توضیحات کامل‌تری از فیلم منتشر شد که درک فیلم را آسان‌تر می‌کرد.
فیلم‌نامه‌ی “کلی” یکی از بی‌نقص‌ترین‌هاست، تقریبا برای هر نکته‌ی کوچکی پاسخی وجود دارد. فیلم‌هایی مانند فیلم دانی دارکو Donnie Darko 2001، به دلیل پیچیدگی فراوان گاهی با آثار سوررئال (نظیر آثار بونوئل یا لینچ) اشتباه گرفته می‌شوند، اما باید توجه کرد که اکثر اتفاقات این فیلم‌ها مبنای علمی دارد و اکثرا هیچ چیز موهومی یا سوررئال در آن نمی‌بینید.
تعداد زیادی از تماشاچیان پس از مشاهده‌ی فیلم دانی دارکو Donnie Darko 2001 از خود پرسیده‌اند: “چه اتفاقی افتاد؟”، “آن خرگوش چه بود؟”، “آن موتور جت از کجا افتاد؟”، “چرا دانی مرد و خود را نجات نداد؟” و سوالاتی از این دست. در سال ۲۰۰۴ نسخه‌ی با توضیحات کامل‌تری از فیلم منتشر شد که درک فیلم را آسان‌تر می‌کرد اما واقعیت این است که مشاهده‌ی فیلم سال ۲۰۰۱ بسی جذاب‌تر است. ریچارد کلی در پانوشت‌های DVD سال ۲۰۰۴ تصاویری از کتاب “فلسفه‌ی سفر در زمان” (راهنمای دانی در فیلم) را آورده و به برخی پرسش‌ها نیز پاسخ داده است. پرسش مهم این بود که آن موتور جت از کجا سقوط کرد؟ موتور جت در واقع ۲۸ روز بعد سقوط کرده بود و در جای دیگری از مکان-زمان. از آن جا که در دنیای واقعی (Primary Universe یا PU) هر معلولی ناچار از داشتن یک علت است، سقوط موتور جت نمی‌توانست بدون علت باشد. بنابراین سقوط بدون دلیل آن موتور جت در دنیای واقعی، باعث به‌هم‌خوردن این دنیا و پیش آمدن سلسله حوادثی می‌شد که جهان را به نابودی می‌کشاند. در این حالت چیزی به نام دنیای موهومی (Tangent Universe یا TU) پدید آمد. دنیایی که در مکان-زمان دیگری می‌گذرد. (برای درک مفهوم مکان-زمان و سیاه‌چاله‌ها بد نیست آثار استفان هاوکینگ را که در فیلم نیز به آن‌ها اشاره می‌شود بخوانید.) از آن پس دانی به عنوان گیرنده‌ی زنده (Living Receiver) در TU به سر می‌برد و فرانک به عنوان مرده‌ی کنترل شده (Manipulated Dead) -چرا که فرانک قبلا در دنیای موهومی مرده بود- قادر به ارتباط با او از طریق ساختار چهار بعدی بود. فرانک به دانی کمک می‌کرد تا جهان را از نابودی نجات دهد. فرانک باید به دانی می‌آموخت که چگونه با ایجاد یک کرم چاله (Wormhole) موتور جت را به مکان-زمان اصلی خود برگرداند.
تمامی اتفاقات فیلم در TU روی می‌دهند. فرانک در TU می‌میرد و تبدیل به Manipulated Dead می‌شود. سقوط موتور جت نیازمند به وجود یک علت است. بنابراین دانی در PU و ۲۸ روز قبل در رخت‌خوابش می‌ماند و موتور جت روی او سقوط می‌کند و دانی کشته می‌شود. به این ترتیب مادر و خواهر دانی و همین‌طور “گرچن” دوست دانی، زنده می‌مانند. در صحنه‌ی بعدی آشنایان دانی را می‌بینیم که از رؤیای خود بیدار می‌شوند، در حالی که همگی حالتی از خودآگاهی دارند. درست مانند موقعی که از خواب بیدار می‌شوید و تا چند دقیقه احساس می‌کنید خواب شما کاملا واقعی بوده است. نشانه‌ی این آگاهی در دست تکان دادن گرچن برای مادر دانی در پایان فیلم مشخص است…
مطمئنا فیلم دانی دارکو Donnie Darko 2001 طرفداران فیلم‌های پیچیده و دژاووگونه را سرکیف خواهد آورد و تا مدتها ذهن را درگیر خواهد کرد.